AKSARA JAWA
1. TEKS BERAKSARA
JAWA
Aksara Jawa
minangka sawijining tilaran budaya kang ora bisa diukur regane. Wujud aksara
Jawa lan seni panggawene uga dadi sawijine tetilaran kang pantes dilestarekake.
Ora mung ing Jawa, aksara Jawa iku uga digunakake ing tlatah Sunda lan Bali,
sanajan pancen ana bedane. Nanging aksara Jawa digunakake saemper. Lumrahe
aksara Jawa kang disinau iku cacahe ana rong puluh aksara, ana kang ngarani
aksara Legena.
Aksara Jawa wis
oleh pranyatan resmi saka Unicode, lembaga ing sangisore UNESCO. Pranyatan iki
diwenehake nalika tanggal 2 Oktober 2009, lan diparingake sawise Ki Demang
Sokowaten ing tanggal 9 September 2007 ndhaftar menyang Unicode.
Maca wacan kang
tinulis aksara Jawa iku kawitan saka ngreteni aksara Jawa, pasangan, lan
sandhanganne. Mula saka iku sadurunge putra siswa diparingi materi kang
gegayutan karo maca aksara Jawa.
Aksara Jawa
k
|
n
|
c
|
r
|
k
|
f
|
t
|
s
|
w
|
l
|
p
|
d
|
j
|
y
|
v
|
m
|
g
|
b
|
Q
|
z
|
Pasangan
____
K
|
-----------N
|
--------C
|
---------R
|
---------K
|
--------F
|
--------T
|
_______S
|
---------W
|
____
L
|
______P
|
---------D
|
----------J
|
---------Y
|
_______V
|
--------M
|
--------G
|
--------B
|
--------Q
|
---------Z
|
Aksara Murda
! Na
|
@ Ka
|
# Ta
|
$ Sa
|
% Pa
|
^Nya
|
&Ga
|
*Ba
|
Aksara Swara
A A
|
I I
|
U U
|
E E
|
O O
|
Aksara Rekan
k +Kh
|
p +F
|
G + Gh
|
j+ Z
|
f + Dz
|
Angka Jawa
0 0
|
1 1
|
2 2
|
3 3
|
4 4
|
5 5
|
6 6
|
7 7
|
8 8
|
9 9
|
Sandhangan
? Adeg-adeg
|
i wulu i
|
u suku u
|
epepet e
|
=cecak ng
|
}cakra keret kre
|
[ taling e
|
---W- panjingan wa
|
[ otaling tarung o
|
layar/ r
|
h wignyan h
|
- pengkal ya
|
|||
. Pada lungsi
|
---L panjingan la
|
] cakra kra
|
\ pangkon
|
, Pada lingsa
|
Aksara Ganten
x pa ceret
|
X nga lelet
|
Tuladha:
Regane pira xg[npir
Lemah abang Xmhab=
2. TATA TULIS AKSARA JAWA
Aksara Jawa
(Legena)
a.
Yen arep miwite
ukara nganggo adeg-adeg
b.
Aksara gedhe
(huruf capital ing basa Indonesia) nganggo Aksara murda / Swara
c.
Aksara kh, z, dz,
gh, lan f nganggo aksara rekan
d.
Minangka koma
nganggo pada lingsa
e.
Minangka titik
nganggo pada lungsi
f.
Paten / sigeg h
nganggo wignyan
g.
Paten / sigeg r
nganggo layar
h.
Paten / sigeg ng
nganggo cecak
i.
Minangka gantine
huruf u, aksara kudu di “suku”
j.
Minangka gantine
huruf I, aksara kudu di “wulu”
k.
Minangka gantine
huruf e, aksara kudu di “pepet”
l.
Minangka gantine
huruf e, (kaya ing iwak lele) aksara kudu di”taling”
m.
Minangka gantine
huruf o, aksara kudu di “taling tarung”
n.
Le kaya ing
(lebaran) nganggo aksara ganten Nga lelet
o.
Re kaya ing (piro
regane?) nganggo aksara ganten pa ceret
p.
Pasangan dienggo
sawise ketemu paten saliyane paten h, ng, r
Tuladha:
Basa
|
bs
|
Waja
|
Wj
|
Lara
|
lr
|
Kaya
|
Ky
|
Sada
|
sf
|
Padha
|
Pd
|
Kasektene
|
kse[kT[n
|
Tumindak
|
tuminF[k\
|
pangandikan
|
pznFikn
|
sliramu
|
sLirmu
|
Sandhangan
1. Sandhangan Swara
Wujude
|
Jenenge
|
Pangucapane
|
Tuladha
|
|
i
|
Wulu
|
I
|
Kali
|
kli
|
u
|
Suku
|
U
|
Buku
|
buku
|
[
|
Taling
|
e
|
Lele
|
[l[l
|
[ o
|
Taling tarung
|
O
|
Dodol
|
[f o[ fol\
|
e
|
Pepet
|
E
|
Kesel
|
kesel\
|
2. Sandhangan Wyanjana
Wujude
|
Jenenge
|
Pangucapane
|
Tuladha
|
|
]
|
Cakra ra
|
Ra
|
Krasa
|
k]s
|
}
|
Keret (cakra +
pepet)
|
Re
|
Kreteg
|
k}teg\
|
-
|
Pengkal
|
Ya
|
Kyai
|
k-ai
|
Wujude
|
Jenenge
|
Pangucapane
|
Tuladha
|
|
L
|
Cakra la
|
La
|
Klasa
|
kLs
|
W
|
Cakra wa
|
Wa
|
Kwali
|
kWli
|
-
|
Pengkal
|
Ya
|
Kyai
|
k-ai
|
3. Sandhangan Panyigeg
Wujude
|
Jenenge
|
Pangucapane
|
Tuladha
|
|
/
|
Layar
|
R (mati)
|
Bubar
|
bub/
|
=
|
Cecak
|
Nga (mati)
|
kurang
|
kur=
|
h
|
Wignyan
|
H (mati)
|
gajah
|
gjh
|
4. Sandhangan Pangkon (paten)
-
Sandhangan
pangkon digunakake kanggo mratelakake yen aksara kang dipangku iku dadi
sesigeging wanda kang ana ing sangarepe.
-
Kanggo dadi
sesulihe pada lingsa / koma, lan menawa diwuwuhi pada siji / lingsa dadi
lelirune pada lungsi / titik.
Tuladha:
Papak %pk\ Dijarag
fijarg\ kocok [ko[cok\
5. TEKNIK MENULIS PARAGRAF AKSARA JAWA
Saben ganti
paragraph kudu diwiwiti nganggo adeg-adeg.
Tuladha:
?Aku arepMev=ps/ numPkH[n=Do.
I=flnHkuketemuk[roknCku.
? I=ps/suwsn[nr[mbzetZnTiaku[aorbis[aob. …
5. TEKNIK MENGALIH TULISKAN PARAGRAF BERAKSARA
LATIN KE JAWA
Kang perlu
digatekake nalika ndadekake aksara Latin ing aksara Jawa, yaiku:
a.
Yen nulis aksara
Jawa kudu nyocokake karo huruf Latine.
Tuladha: duit, ditulis :
fuait\ ora ditulis duwit\
b.
Aksara Murda,
aksara swara, lan rekan kudu dienggo kaya samestine; kanggo nulis wiwitan
jeneng, desa, kutha, gunung, Negara, lsp.
Tuladha: Indonesia, Himalaya, Bandung
I[nFo[nsia aimly *nFu=
c.
Paten / sigeg
oleh nganggo pangkon ing tengah-tengah tembung lan pungkasaning ukara.
Tuladha: tembung
tem=Bu utawa tem\bu=
d.
Yen ketemu angka
Jawa lan aksara Murda / swara, lan tembung sadurunge ana sigeg / paten, mula
paten kuwi kudu nganggo pangkon.
Tuladha: taon
1970, Ani lan Badu
t[aon\1970 Aniln\*fu
Komentar
Posting Komentar